1. Zasada państwa prawa według
kodeksu postępowania administracyjnego. Organy administracji publicznej
działają na podstawie przepisów prawa. Kreowanie przepisów prawa to wyraz woli
państwa. Przepisy te kreują w pewien sposób ład ustrojowy i społeczny, a także
regulują stosunki wobec obywateli.
2. Zasada prawo-rządności w toku
postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i
podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego
oraz do załatwienia sprawy mając na uwadze interes społeczny i słuszny interes
społeczny i słuszny interes obywateli. Zasada ta oznacza metodę sprawowania
władzy. Oznacza ona, że wszystkie organy władzy publicznej są zobowiązane do
podejmowania decyzji zgodnie z prawem i na podstawie konkretnych dokumentów
rangi ustawowej lub aktu wykonawczej (ustawy, rozporządzenia, przepisy). Do
przepisów powszechnie obowiązujących zaliczamy również akty prawa miejscowego.
Organy administracji, które
kreują postępowanie administracyjne (zgodnie z zasadą praworządności) muszą
stać na straży prawa, aby w trakcie postępowania nie zostało ono naruszone,
może to doprowadzić do uznania nieważności decyzji administracyjnej.
3. Pogłębianie zaufania
obywateli. Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie
w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów państwa oraz
świadomość i kulturę prawną obywateli. Chodzi w niej o to, aby działania
organów administracyjnych prowadzących postępowanie wyrażało zawsze
przestrzeganie prawa i norm etycznych. Z zasady tej wynika, że w przypadku
spornych lub niejasnych kwestii rozstrzygnięcie ma być na korzyść obywatela.
Rodzi to poczucie bezpieczeństwa i zaufania do państwa. Zasada ta dowodzi, że
uczciwe postępowanie jest pewnym standardem wpisanym w katalog przepisów
prawnych. Odzwierciedlenie tej zasady znajduje się w orzecznictwie NSA
(Naczelnego Sądu Administracyjnego) "Wątpliwości należy rozstrzygać na
korzyść obywatela, jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie ważny interes
społeczny. Tylko takie postępowanie może pogłębić zaufanie obywateli."
4. Zasada informowania stron.
Nazwana jest także zasadą czuwania nad interesem strony i innych osób biorących
udział w postępowaniu. Organy administracji publicznej są obowiązane do
należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i
prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących
przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony
i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie ponosiły szkody z powodu
nieznajomości prawa i w tym celu udzielają im niezbędnych wskazówek i
wyjaśnień. Zasada ta narzuca wiele funkcji organowi administracji i
jednocześnie staje się on stroną skarżącą, sędzią i obrońcą, ponieważ ma
obowiązek czuwania nad interesem strony oraz interesem społecznym. Organ
administracji jest zobowiązany do poinformowania stron o przysługujących im
praw w formie wyjaśnień i wskazówek, aby strona nie poniosła straty.
5. Zasada czynnego uczestnictwa
stron w postępowaniu (zasada wysłuchania stron) organ administracji publicznej
zobowiązany jest zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania,
a przede wszystkim przed wydanie decyzji by umożliwić im wypowiedzenie się, co
do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Chodzi w tym o to, że
strona powinna być zawiadomiona minimum 7 dni przed rozpoczęciem postepowania o
czynnościach postępowych. Organ jest zobowiązany do umożliwienia do
wypowiedzenia się stronom w sprawie zebranych materiałów. Zasada ta nakłada na
organ prowadzący postępowanie stworzenie prawnych możliwości interesów strony.
W przypadku, gdy strona reprezentowana jest przez pełnomocnika to obowiązek o
poinformowaniu o terminie postępowania, możliwościach wypowiedzenia się w
sprawie przechodzi na pełnomocnika. Nieprzestrzeganie tej zasady może
doprowadzić do sytuacji w wyniku, której niepoinformowanie strony o wszczęciu
postępowania lub braku dostępu do akt sprawy zostanie wznowione postępowanie.
6. Zasada wyjaśniania przesłanek
załatwienia sprawy inaczej jest zwane zasadą przekonania. Organ administracji
publicznej powinien wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi się kieruje
przy załatwianiu sprawy, aby w ten sposób doprowadzić do wykonania decyzji.
Tłumaczy się stronie, że adresowana do niego decyzja jest zgodna z prawem i w
takich okolicznościach nie można było wydać innej decyzji. Organ prowadzący
postępowanie powinien uczynić wszystko, aby strony bez żadnego nacisku wykonały
nałożony obowiązek. Celem takiej zasady jest zgodne i wyczerpujące uzasadnienie
danej decyzji lub postępowania. W przypadku, kiedy organ nie przekona strony o
zasadności decyzji i np. odstąpi od uzasadnienia decyzji organ będzie
odpowiadał za naruszenie tej zasady. Organ wydający decyzje musi nie tylko
przekonać stronę o słuszności decyzji, ale dopilnować, aby strona
podporządkowała się pod nią.
7. Zasada szybkości postępowania
(i ograniczonego formalizmu). Organy administracji publicznej powinny działać w
sprawie wnikliwie i szybko posługując się możliwie najprostszymi środkami do
jej załatwienia. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub
wyjaśnień powinny być załatwiane niezwłocznie, co oznacza, że organ prowadzący
postępowanie podejmowanie wszelkich decyzji bez zbędnej zwłoki. Chodzi o to, aby
sprawy były wnikliwie i w jak najkrótszym czasie doprowadzone do końca - do
rozstrzygnięcia. Pomocne w tej zasadzie są zapisane w kodeksie postępowania
administracyjnego przepisy o terminach załatwienia spraw, wezwaniach,
doręczeniach i postępowaniach dowodowych, które dyscyplinują przebieg
postępowania.
8. Zasada ugodowego rozstrzygania
spraw administracyjnych - nakłaniania do ugody. Sprawy, w których uczestniczą
strony postępowania o spornych interesach mogą być załatwiane w drodze ugody
sporządzonej przed organem administracji publicznej (ugoda administracyjna).
Organy administracji publicznej, przed którymi toczy się postępowanie w sprawie
powinien w tych przypadkach podejmować kroki skłaniające obie strony do
zawarcia ugody. W praktyce zawarcie ugody oznacza skrócenie oraz uproszczenie
postępowania administracyjnego. Warunkiem takiej ugody są:
- strony postępowania są zdolne
do zawarcia porozumienia między sobą;
- ugoda musi zostać
przeprowadzona zgodnie z prawem (zasada informowania stron);
- zasada pisemności postępowania
nakłada obowiązek załatwienia sprawy w formie pisemnej
-sprawy mogą być przeprowadzone
ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawa nie stoi temu na
przeszkodzie. Treść i ustne motywy powinny być utrwalone w aktach w formie
protokołu bądź podpisanej przez stronę adnotacji. Zasada ta nakłada na organ
obowiązek pisemnych czynności związanych z postępowaniem począwszy od
zawiadomienia po akt porozumienia - zakończenie postępowania.
9. Zasada dwuinstancyjności
oznacza, że mamy prawo do ponownego rozstrzygnięcia sprawy, czyli do odwołania
się do organu drugiej instancji. Jednak jest to możliwie tylko w przypadku
strony, której decyzja w danej sprawie nie jest ostateczna. Strona, której
wydano ostateczną decyzję w I instancji nie ma prawa do odwołania się do II
instancji. Dwuinstancyjność daje gwarancję, że w sytuacji, gdy strona otrzyma
niezgodną z zasadami kodeksu postępowania administracyjnego decyzje będzie
miała szansę odwołać się do organu II instancji. Wyjątek stanowi akt. 127 par.
2 k.p.a., Który mówi, że decyzja wydana przez ministra lub samorządowe kolegium
odwoławcze jest ostateczna - nie można się od niej odwołać. Strona
niezadowolona z decyzji, z któregoś z tych organów może zwrócić się z wnioskiem
o ponowne rozpatrzenie sprawy z zachowaniem terminów.
10. Zasada trwałości decyzji
administracyjnej (zasada sądowej kontroli akt administracyjnych) decyzje, od
których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji są ostateczne.
Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz
wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w
kodeksie lub ustawach szczególnych. Decyzje mogą być zaskarżane do sądu
administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem na zasadach i w trybie
określonym w odrębnych ustawach. Celem tej zasady jest ochrona praw nabytych
przez stronę oraz ochronne porządku prawnego. Dzieje się tak, dlatego iż
stabilność ostateczną rozstrzygnięć budzi w obywatelach zaufanie do władzy
państwowej. Ostateczna decyzja to taka, od której nie przysługuje odwołanie w
administracyjnym toku instancji. Nie przysługuje on:
- decyzjom wydanym w II instancji
oraz decyzjom kasacyjnym
- decyzji organu I instancji po
przekroczeni terminu odwołania
- decyzji wydanej przez ministra
i samorządowe kolegium odwoławcze
- decyzji zawierającej wady
powodujące nieważność decyzji z mocy samego prawa
Decyzji ostatecznej służy
domniemanie legalności, oznacza to, że decyzja jest ważna do momentu aż
odpowiedni organ stwierdzi jej nieważność. Przyczyną stwierdzenia nieważności
decyzji administracyjnej jest jej wada.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz