Źródła prawa - Prawo administracyjne

Źródła prawa:

                    I.            Materialne – stanowią zjawiska i procesy zachodzące w rzeczywistości, które kształtują treść norm prawnych(czynniki ekonomiczne, religijne, obyczajowe, moralne).

                  II.            Formalne – to forma wyrażenia prawa jak np. rozporządzenie, ustawa etc.

Źródłami powszechnie obowiązującego prawa polskiego są:

1.       Konstytucja,

2.       Ustawy,

3.       Ratyfikowane umowy międzynarodowe,

4.       Rozporządzenia,

5.       Akty prawa miejscowego.

Normy prawne - PRAWO ADMINISTRACYJNE

Norma prawna – wynikająca z prawa reguła postępowania, której adresatami są wszystkie osoby znajdujące się w opisanej normą sytuacji lub posiadające określone w normie cechy.

Regulacja normy prawnej składa się z:

1)      Hipoteza – część normy prawnej opisującej warunki, w jakich stosowana jest norma prawna – wskazuje jej adresatów.

2)      Dyspozycja – określa obowiązek bądź uprawnienia adresata tej normy prawnej.

3)      Sankcja – to konsekwencje wynikające z postępowania niezgodnego z dyspozycją normy prawnej.

Przykład:

Kto prowadzi na drodze publicznej pojazd [-hipoteza], nie mając przy sobie wymaganych dokumentów [-dyspozycja] podlega karze grzywny do 250 zł lub karze nagany [-sankcja].

Rodzaje norm prawnych:

1.       Bezwzględnie obowiązujące – których adresat powinien postąpić dokładnie tak jak zostało to opisane w normie prawnej, nie ma możliwości odstąpienia od kary, sądu, postępowania.

2.       Względnie obowiązujące – interpretacja postanowienia jest dowolna, zgodna z prawem, z możliwością odstąpienia od ewentualnego postępowania karnego w przypadku porozumienia stron.

Prawo administracyjne

Prawo – to zespół norm wydawanych lub ustanowionych przez państwo, które są objęte przymusem państwowym.

Gałęzie prawa:

1.       Konstytucyjne – regulujące strukturę norm prawa obywateli i państwa, określające zasady postępowania, prawa i obowiązki obywateli.

2.       Administracyjne - regulujące strukturę wszelkich organów administracji dzielących je na nadrzędne i podrzędne.

3.       Finansowe – regulują prawa budżetu państwa, podatki od osób, akcyzowe etc.

4.       Cywilne – regulujące podmioty fizyczne i prawne, głównym źródłem tego prawa jest ustawa – kodeks cywilny.

5.       Rodzinne – jest odrębną gałęzią prawa cywilnego wyodrębniające prawa i obowiązki na szczeblu rodzinnym.

6.       Pracy – reguluje prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika zapisane w kodeksie pracy.

7.       Karne – które określa czyny zabronione i konsekwencje związane z dopuszczeniem się do przestępstwa, wykroczenia opisanego w kodeksie karnym.

8.       Handlowe(gospodarcze) – kodeks spółek handlowych.

Doręczanie pism - POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

DORĘCZENIE PISM - Pozornie błaha czynność, a odgrywa w postępowaniu administracyjnym ogromną rolę. Doręczenie jest, bowiem warunkiem koniecznym skuteczności działania organom administracji (np. osoba, której nie doręczono wezwania nie musi się do niego zastosować, ani też nie może być ukarać za nie wstawiennictwo). Doręczenie pism jest czynnością materialno-techniczną regulacja zawarta w k.p.a. Dotyczy doręczeń pism kierowanych przez organ administracji do osoby fizycznej i jednostek organizacyjnych. Precyzyjne uregulowanie tej materii ma zapewnić sprawny przepływ informacji pomiędzy stronami postępowania.

Doręczanie pism kieruje się podstawowymi zasadami, od których są wyjątki:

Pisma są doręczane podmiotom, do których są kierowane wyjątek doręczenie zastępcze oraz zawiadomienie o decyzjach i innych czynnościach organizacyjnych po przez obwieszczenia lub inny zwyczajowy sposób przyjęty w danej miejscowości, jeżeli przepis szczególny na to pozwala. Kodeks wymaga, aby pisma były doręczane wszystkim stronom (chyba, że wybrały jeden uprawniony do odbioru pism), pełnomocnikowi, jeżeli strona go ustawiła, jeżeli jest kilku to doręcza się jednemu wyznaczonemu przez stronę. Pominięcie pełnomocnika jest równoznaczne z pominięciem strony i uzasadnia wznowienie postępowania.

O sposobie doręczania pism decyduje sam organ administracyjny i ma do dyspozycji:

1) doręczanie pism przez operatora pocztowego za pokwitowaniem;

2) doręczanie przez pracowników organu administracji;

3) doręczanie przez inne upoważnione osoby, organy za pomocą środków komunikacji elektronicznej, jeżeli strona lub inny uczestnik postępowania zażąda doręczenia w ten sposób lub wyrazi na to zgodę.

Miejsce doręczenia jest uzależnione od adresata:;

1) Osobom fizycznym pisma doręcza się w ich mieszkaniu lub miejscu pracy, dopuszcza się jednak doręczenia w każdym miejscu gdzie adresat się zastanie.

2) Jednostkom organizacyjnym doręcza się pisma w lokalu ich siedziby do rąk osób uprawnionych do ich odbioru.

W przypadku doręczania pism drogą elektroniczną miejsca takiego nie ma, uznaje się za doręczenie ostateczne, jeżeli w terminie 7 dni organ administracyjny otrzyma potwierdzenie dostarczenia.

Jeżeli takiego potwierdzenia nie otrzyma, wysyła w inny sposób.

Ustawodawca przewidział doręczenie zastępcze w takiej sytuacji nie dochodzi doręczenia do rąk osoby fizycznej, ale domniemajmy się o jego dostarczeniu:

1) Adresata nie było w domu, ale pismo trafiło do rąk dorosłego domownika, sąsiada lub dozorcę, te osoby muszą się zobowiązać, że pismo przekażą niezwłocznie adresatowi - robi się do tego adnotację na potwierdzeniu(wg. k.p.a.)

2) W przypadku niemożliwości doręczenia pisma osobie fizycznej składa się je w placówce operatora pocztowego lub urzędzie gminy ( w zależności, kto doręcza) na okres 14 dni. Zawiadomienie o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru w terminie 7 dni umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub gdy nie jest to możliwe - na drzwiach adresata, jego biura, lub inne pomieszczenia, w których adresat wykonuje swoje czynności zawodowe bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata. W przypadku niepodjęcia przesyłki w terminie 7 dni pozostawia się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia pierwszego zawiadomienia.

Doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia terminu 14 dniowego, a pismo pozostawia się w aktach sprawy.

Domniemanie wynikające z doręczania zastępczego jest wzruszalne, adresat musi wykazać, że pisma faktycznie nie dostał, bądź otrzymał je po terminie według domniemania.

Inny przypadek doręczenia zastępczego przewiduje art. 47 k.p.a. Dotyczy to sytuacji, gdy adresat odmawia przyjęcia pisma przesłanego przez operatora pocztowego. Pismo zwraca się nadawcy z odpowiednią adnotacją o odmowie jego przyjęcia i data odmowy. Pismo z adnotacja włącza się do akt sprawy. Uznaje się wówczas, że pismo zostało doręczone w dni odmowy jego przyjęcia przez adresata. Dotyczy to jednostek fizycznych i organizacyjnych. Również uznaje się doręczenie na nieaktualny adres strony jej przedstawiciela lub pełnomocnika, jeżeli nie zawiadomiono organu o zmianie adresu w trakcie toczącego się procesu. Ma to skutek prawny - pismo uważa się za doręczone. Dotyczy to zarówno jednostek organizacyjnych jak i fizycznych. Termin ustala się jak wyżej.

Przedstawiciel ustawowy - POSTĘPOWANIE ADMINNISTRACYJNE

PRZEDSTAWICIEL USTAWOWY - Ustanowienie przedstawiciela do działania w cudzym imieniu wynika bezpośrednio z ustawy prawnej zawartej w ustawie. Organ administracji ma obowiązek wystąpienia sądu, gdy zajdzie potrzeba reprezentacji osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnej(z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela). Osoba nieobecna to taka, która nie prowadzi swej działalności pod wskazanym adresem w aktach sprawy, a nie taka, która chwilowo, przejściowo nie jest uchwytna pod wskazanym adresem.

Pełnomocnik i przedstawicie strony - POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

PEŁNOMOCNIK I PRZEDSTAWICIEL STRONY - Na podstawie art. 32 k.p.a. Strona może w postępowaniu ustanowić pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być tylko osoba fizyczna mająca zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu.

- Pełnomocnictwo może zostać udzielone do konkretnej czynności, niektórych czynności, jak i zastępowania strony w całym postępowaniu.

Istnieją takie sprawy, w których strona nie może korzystać z pełnomocnictwa, ponieważ wymagają one osobistego działania strony.

Rzecznik praw obywatelskich -POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH - Udział rzecznika na prawach strony musi być uzasadniony. Występuje wówczas konieczność ochrony praw i wolności obywateli. Uprawnienia ochrony praw obywateli nie są odrębnie określone w k.p.a. zostały unormowane poprzez odesłanie do praw procesowych prokuratora. Na podstawie ustaleń o rzeczniku praw obywatelskich ma on prawo żądania wszczęcia postępowania, uczestnictwa w postępowaniu na prawach przysługujących prokuratorowi i zaskarżenia decyzji do sądu administracyjnego.

Strony w postępowaniu administracyjnym - POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Strony w postępowaniu administracyjnym - pojęcie stron w postepowaniu administracyjnym zostało określone w art. 28 k.p.a. Dla postępowania podatkowego i celnego w art. 133. Postępowanie administracyjne jest dwustronne, występuje w nim organ i strona. Stroną jest, każdy czyjego interes prawny lub obowiązek dotyczy postępowania albo, kto żąda czynności prawnych ze względu na interes prawny lub podmioty. Stronami może być osoba fizyczna, prawna, a gdy chodzi o jednostki samorządowe organizacyjne lub organizacje jak również niespełniające jednostki prawnej.

Podmioty na prawach stron - instytucja procesowa pozwala do uczestnictwa w postępowaniu podmioty, które nie są stronami, (ponieważ postępowanie nie toczy się w ich sprawie), ale ich udział w postępowaniu z różnych względów jest potrzebny i uzasadniony.

Jedną ze stron może być organizacja społeczna, która w postępowaniu administracyjnym może występować, jako: strona, organ orzekający oraz jako podmiot na prawach stron. Przesłankami działu organizacji społecznej w postępowaniu może dotyczyć sprawy osoby, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi organizacji lub gdy przemawia za tym interes społeczny.

Inicjatywą organizacji społecznej może polegać na:

- pożądaniu wszczęcia postępowania w imieniu innej osoby

- żądania wszczęcia postępowania oraz dopuszczenia do postępowania

- żądania dopuszczenia udziału w toczącym się postępowaniu, w każdej instancji i w każdym trybie

- ubieganiu się o zgodę organu na przedstawienie swojej opinii, poglądu na sprawę

Organizacja społeczna może posługiwać się z pewnymi zastrzeżeniami ze wszystkimi środkami przekazowymi, które służą stronie postępowania. Organ społeczny może żądać wszczęcia postępowania, ale sama go nie wszczyna.

Drugim podmiotem na prawach stron jest prokurator - bierze on udział w postępowaniu administracyjnym w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawdą.

Prokurator posiada na mocy prawa k.p.a. Uprawnienia:

1) Prawo żądania wszczęcia postępowania, (kiedy prokurator stwierdzi naruszającą prawo bezczynność), jeśli organ niedopełnia wszczęcia postępowania.

2) Może włączyć się do już toczącego się postępowania (przysługują mu prawa strony, a nawet posiada szersze uprawnienia niż strona) dostęp do akt sprawy, ponieważ jego udział opiera się na innych celach niż udział strony, jeżeli organ uzna potrzebę udziału prokuratora w prowadzonym postępowaniu zawiadamia go o nim.

3) W odniesieniu do ostatecznej decyzji administracyjnej prokuratorowi przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu, jeżeli przepisy k.p.a. lub przepisy szczególne przewidują możliwości wznowią postępowania, zmianę lub udzielenie decyzji, lub stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej, jest to środek przysługujący tylko prokuratorowi.

4) skarga na drodze sądowej - prokurator, który wniósł skargę na decyzje organu administracji publicznej do sądu administracyjnego nie może wnieść z tych samych powodów wnieść sprzeciwu( w stosunku do prokuratora nie obowiązuje ograniczenie wyczerpania środków odwoławczych).

Właściwości organów administracji publicznej - POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Właściwości organów administracji publicznej - są elementem organizacji do rozpoznawania i rozstrzygania określonych rodzajów spraw w postępowaniu administracyjnym. Źródłem nabycia przez organ administracji publicznej zdolności do załatwienia konkretnej sprawy administracyjnej wyróżnia się właściwość ustawową i delegacyjną.

Właściwość ustawowa wynika wprost z przepisów prawa. Przepis regulujący właściwości ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Strony postępowania administracyjnego nie mają wpływu na sposób ustalania właściwości.

Właściwość delegacyjna to taka gdzie ustawa przewiduje, że kompetencje danego organu mogą zostać przeniesione na inny organ. Konieczne jest upoważnienie ustawy.

Wyróżnia się trzy rodzaje właściwości:

1) rzeczowa

2) instancyjna (funkcjonalna)

3) miejscowa

Od tego czy sprawa zostanie wniesiona do właściwego organu zależy, czy postępowanie administracyjne zostanie ogóle wszczęte.

Wniesienie sprawy do podania organu niewłaściwego do załatwienia danej sprawy skutkuje obowiązkiem jego przekazania organom właściwym lub zawiadomienia wnoszącego o konieczności wniesienia odrębnego podania do organu właściwego bądź zwrotem podania.

Właściwość rzeczowa - oznacza powierzenie określonemu organowi załatwienia pewnego typu spraw administracyjnych, ustala się je na podstawie przepisów prawnych regulujących kompetencje zawarte w ustawach materialnego prawa (np. wodne, górnicze, budowlane) uwzględniając przepisy ustaw, które dotyczą kompetencji organów administracji publicznej. Taki przepis kompetencyjny musi wskazywać nie tylko na dziedzinę administracji, której dotyczy, ale również określić, jaka ma być treść i forma działania organizacyjnego (decyzja czynność materialno-technicznej), w jakim działanie to może lub musi być podjęte.

Właściwość instancyjna - nie jest ogóle wymieniona w kodeksie postępowania administracyjnego przyjmuje się, że ustalenie odpowiada organizacja administracji ze względu na jego usytuowanie w hierarchii organizacji jest elementem organizacji rzeczowej. Jednak w sprawach proceduralnych kodeksu postępowania administracyjnego określa właściwość instancyjną wskazując, jakie sprawy załatwiają organy wyższego stopnia nad organami pierwszej instancji.

Właściwość miejscowa - rozumie się zdolność prawną organizacji administracyjnej do realizacji właściwości rzeczowej wyłącznie na obszarze określonej jednostki podziału terytorialnego. Właściwość miejscową organizacji administracji publicznej ustala się w sprawach dotyczących nieruchomości według miejsca jego położenia. Jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze dwóch lub większej ilości organów orzeka organ, na którego części znajduje się większa część nieruchomości. W sprawach prowadzących zakład pracy według miejsca, w którym zakład pracy jest lub ma być. W innych sprawach według miejsca zamieszkania(siedziby) w kraju, a w razie zamieszkania poza krajem według miejsca pobytu stron lub jednej ze stron. Jeżeli żadna ze stron nie mieszka w kraju, ani nie ma tu siedziby i nie jest to miejsce pobytu ustala się według miejsca ich ostatniego miejsca zamieszkania (siedziby) ostatniego pobytu w kraju. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób opisany to sprawa należy do organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania, albo w razie braku ustalenia takiego miejsca do organu właściwego dla dzielnicy (stołecznej) śródmieście w mieście stołecznym Warszawie.

W toku postępowania administracyjnego mogą zaistnieć sytuacje, w których organizacja traci właściwości w danej sprawie:

1. Mieć charakter prawny (zmiana przepisów)

2. Faktyczny np. zmiana miejsca zamieszkania, zmiana siedziby, w takich sytuacjach organy właściwe zostają skazane przez nowe przepisy lub przepisy przejściowe, a dotyczy organ właściwy zobowiązany jest do niezwłocznego przekazania spraw do odpowiedniego organu.

3. W sytuacji, gdy dwa lub więcej organów jednocześnie uznają się za właściwe w sprawie lub żaden z nich nie uważa się za właściwy wtedy mamy do czynienia ze sporem o właściwość (negatywny, pozytywny).

Spory o właściwość rozstrzygają:

1) między organami jednostki samorządu terytorialnego z wyjątkiem przypadków określonych w punkcie 2-4 wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w przypadku braku takiego sąd administracyjny

2) między kierownikami służb inspektor straży administracyjnej zespolonej tego samego powiatu działającego w imieniu własnym lub w imieniu strony starostwa.

3) między organami administracji zespolonej w jednym województwie niewymienionej w pkt. 2 rozstrzyga wojewoda.

4) między organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach z praw należących do zadań z zakresu administracji rządowej kompetentny jest minister właściwy do spraw administracji publicznej

5) między wojewodami oraz członkami administracji zespolonej w różnych województwach minister właściwy do spraw administracji publicznej

6) między wojewodą a organami władzy niezespolonej minister właściwy do spraw administracji publicznej po porozumieniach z organizacji sprawującym nadzór nad organizacjami pozostającymi w sporze z wojewodą

7) między organizacjami administracji publicznej innymi niż wymienionymi w pkt. 1,2,3,4,6 i 7 wspólne dla nich organem wyższego stopnia a w razie braku takiego organu minister właściwy do spraw administracji publicznej

8) miedzy organami administracji publicznej, gdy jedną ze stron jest minister spór rozstrzyga prezes rady ministrów.

Do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość organ administracji publicznej, na którego terenie wynikła sprawa obejmuje tylko czynności niecierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub słuszny interes stron obywateli i zawiadamia o tym organ właściwy do rozstrzygnięcia sporu stron.

Wieloszczeblowość struktury organów administracyjnych - POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNYCH

Wieloszczeblowe struktury od organów niższego stopnia do organów bezpośrednio lub pośrednio wyższego mają zagwarantować kompetencje i za pomocą poleceń w ładność i umiejętność prowadzenia postępowania administracyjnego.

Budowa struktur organów administracji publicznej ma ułatwić wyznaczenie organu I i II instancji.

Organami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu:

1. W stosunku do jednostek organu terytorialnego - samorządowe kolegia odwoławcze - chyba, że ustawa stanowi inaczej.

2. W stosunku do wojewodów właściwi w sprawie ministrowie.

3. W stosunku do organu administracji publicznych innych niż podano wyżej odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a w razie ich braku organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością.

4. W stosunku do organów społecznych odpowiednie organy wyższego stopnia tych organów, a w razie ich braku organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością.

Ustawy szczegółowe mogą precyzować instancyjność organów.

Typy postępowań administracyjnych - POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Postępowanie zwyczajne - jego przedmiotem jest rozstrzyganie i rozpoznawanie spraw administracyjnych w trybie i formie przewidzianych przez przepisy prawa procesowego zgodnie z przepisami prawa materialnego.

W ramach postępowania głównego wyróżniamy traktaty:

1. Postępowanie toczy się przed organem I instancji

2. Postepowanie toczy się przed organem II instancji w razie wniesienia odwołania.

Postępowanie nadzwyczajne - służy ostatecznej weryfikacji decyzji administracyjnej, nie jest nim natomiast rozstrzygnięcie merytoryczne sprawy administracyjnej. Postępowaniu administracyjnemu można przypisać rolę służebną, byt tych postepowań uwarunkowany jest wcześniejszym postępowaniem zwyczajnym zakończony wydaniem decyzji administracyjnej.

Rodzaje postępowań nadzwyczajnych:

1. Postępowanie w sprawie wznowienia postępowania

2. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji

3. Postępowanie mające na celu uchylenie lub zmianę decyzji prawidłowej lub takiej decyzji, która dotknięta jest niekwalifikowanym badaniem sprawy.

Podstawowe cechy organów administracji publicznej:

1. Wyodrębnienie organizacyjne

2. Upoważnienie do stosowania środków przymusu

3. Władczy sposób do działania

4. Działanie w interesie publicznym

5. Działanie w zakresie przyznanej przez prawo kompetencji

Etapy postępowania administracyjnego - POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Postępowanie administracyjne różni się znacznie od postępowania karnego czy cywilnego przede wszystkim tym, że występują tu dwie strony postępowania, a nie trzy. W postępowaniu administracyjnym cały proces jest rozciągnięty w czasie, obejmuje wiele czynności dokonywanych niepublicznie. Organ administracji często sam decyduje o wszczęciu postępowania w jego zakresie, sam zbiera dowody i sam rozstrzyga sprawę.

Wyróżniamy trzy etapy postępowania administracyjnego:

1. Stadium wstępne - obejmuje czynności procesowe mające na celu zbadanie dopuszczalności wszczęcia postępowania w określonej sprawie np. dokonywana jest kontrola formalna podania wniosku, formularza uruchamiającego wszczęcie postępowania.

2. Stadium postępowania wyjaśniające(etap rozpoznawczy) - obejmuje ciąg czynności procesowych, którego celem jest ustalenie stanu faktycznego sprawy dającego podstawy do zastosowania norm prawa materialnego.

3. Stadium podjęcia decyzji (rozstrzygające sprawę) - będące przedmiotem postępowania.

Zasady postępowania administracyjnego - POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

1. Zasada państwa prawa według kodeksu postępowania administracyjnego. Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Kreowanie przepisów prawa to wyraz woli państwa. Przepisy te kreują w pewien sposób ład ustrojowy i społeczny, a także regulują stosunki wobec obywateli.

2. Zasada prawo-rządności w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy mając na uwadze interes społeczny i słuszny interes społeczny i słuszny interes obywateli. Zasada ta oznacza metodę sprawowania władzy. Oznacza ona, że wszystkie organy władzy publicznej są zobowiązane do podejmowania decyzji zgodnie z prawem i na podstawie konkretnych dokumentów rangi ustawowej lub aktu wykonawczej (ustawy, rozporządzenia, przepisy). Do przepisów powszechnie obowiązujących zaliczamy również akty prawa miejscowego.

Organy administracji, które kreują postępowanie administracyjne (zgodnie z zasadą praworządności) muszą stać na straży prawa, aby w trakcie postępowania nie zostało ono naruszone, może to doprowadzić do uznania nieważności decyzji administracyjnej.

3. Pogłębianie zaufania obywateli. Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów państwa oraz świadomość i kulturę prawną obywateli. Chodzi w niej o to, aby działania organów administracyjnych prowadzących postępowanie wyrażało zawsze przestrzeganie prawa i norm etycznych. Z zasady tej wynika, że w przypadku spornych lub niejasnych kwestii rozstrzygnięcie ma być na korzyść obywatela. Rodzi to poczucie bezpieczeństwa i zaufania do państwa. Zasada ta dowodzi, że uczciwe postępowanie jest pewnym standardem wpisanym w katalog przepisów prawnych. Odzwierciedlenie tej zasady znajduje się w orzecznictwie NSA (Naczelnego Sądu Administracyjnego) "Wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść obywatela, jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie ważny interes społeczny. Tylko takie postępowanie może pogłębić zaufanie obywateli."

4. Zasada informowania stron. Nazwana jest także zasadą czuwania nad interesem strony i innych osób biorących udział w postępowaniu. Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie ponosiły szkody z powodu nieznajomości prawa i w tym celu udzielają im niezbędnych wskazówek i wyjaśnień. Zasada ta narzuca wiele funkcji organowi administracji i jednocześnie staje się on stroną skarżącą, sędzią i obrońcą, ponieważ ma obowiązek czuwania nad interesem strony oraz interesem społecznym. Organ administracji jest zobowiązany do poinformowania stron o przysługujących im praw w formie wyjaśnień i wskazówek, aby strona nie poniosła straty.

5. Zasada czynnego uczestnictwa stron w postępowaniu (zasada wysłuchania stron) organ administracji publicznej zobowiązany jest zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przede wszystkim przed wydanie decyzji by umożliwić im wypowiedzenie się, co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Chodzi w tym o to, że strona powinna być zawiadomiona minimum 7 dni przed rozpoczęciem postepowania o czynnościach postępowych. Organ jest zobowiązany do umożliwienia do wypowiedzenia się stronom w sprawie zebranych materiałów. Zasada ta nakłada na organ prowadzący postępowanie stworzenie prawnych możliwości interesów strony. W przypadku, gdy strona reprezentowana jest przez pełnomocnika to obowiązek o poinformowaniu o terminie postępowania, możliwościach wypowiedzenia się w sprawie przechodzi na pełnomocnika. Nieprzestrzeganie tej zasady może doprowadzić do sytuacji w wyniku, której niepoinformowanie strony o wszczęciu postępowania lub braku dostępu do akt sprawy zostanie wznowione postępowanie.

6. Zasada wyjaśniania przesłanek załatwienia sprawy inaczej jest zwane zasadą przekonania. Organ administracji publicznej powinien wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi się kieruje przy załatwianiu sprawy, aby w ten sposób doprowadzić do wykonania decyzji. Tłumaczy się stronie, że adresowana do niego decyzja jest zgodna z prawem i w takich okolicznościach nie można było wydać innej decyzji. Organ prowadzący postępowanie powinien uczynić wszystko, aby strony bez żadnego nacisku wykonały nałożony obowiązek. Celem takiej zasady jest zgodne i wyczerpujące uzasadnienie danej decyzji lub postępowania. W przypadku, kiedy organ nie przekona strony o zasadności decyzji i np. odstąpi od uzasadnienia decyzji organ będzie odpowiadał za naruszenie tej zasady. Organ wydający decyzje musi nie tylko przekonać stronę o słuszności decyzji, ale dopilnować, aby strona podporządkowała się pod nią.

7. Zasada szybkości postępowania (i ograniczonego formalizmu). Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko posługując się możliwie najprostszymi środkami do jej załatwienia. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień powinny być załatwiane niezwłocznie, co oznacza, że organ prowadzący postępowanie podejmowanie wszelkich decyzji bez zbędnej zwłoki. Chodzi o to, aby sprawy były wnikliwie i w jak najkrótszym czasie doprowadzone do końca - do rozstrzygnięcia. Pomocne w tej zasadzie są zapisane w kodeksie postępowania administracyjnego przepisy o terminach załatwienia spraw, wezwaniach, doręczeniach i postępowaniach dowodowych, które dyscyplinują przebieg postępowania.

8. Zasada ugodowego rozstrzygania spraw administracyjnych - nakłaniania do ugody. Sprawy, w których uczestniczą strony postępowania o spornych interesach mogą być załatwiane w drodze ugody sporządzonej przed organem administracji publicznej (ugoda administracyjna). Organy administracji publicznej, przed którymi toczy się postępowanie w sprawie powinien w tych przypadkach podejmować kroki skłaniające obie strony do zawarcia ugody. W praktyce zawarcie ugody oznacza skrócenie oraz uproszczenie postępowania administracyjnego. Warunkiem takiej ugody są:

- strony postępowania są zdolne do zawarcia porozumienia między sobą;

- ugoda musi zostać przeprowadzona zgodnie z prawem (zasada informowania stron);

- zasada pisemności postępowania nakłada obowiązek załatwienia sprawy w formie pisemnej

-sprawy mogą być przeprowadzone ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawa nie stoi temu na przeszkodzie. Treść i ustne motywy powinny być utrwalone w aktach w formie protokołu bądź podpisanej przez stronę adnotacji. Zasada ta nakłada na organ obowiązek pisemnych czynności związanych z postępowaniem począwszy od zawiadomienia po akt porozumienia - zakończenie postępowania.

9. Zasada dwuinstancyjności oznacza, że mamy prawo do ponownego rozstrzygnięcia sprawy, czyli do odwołania się do organu drugiej instancji. Jednak jest to możliwie tylko w przypadku strony, której decyzja w danej sprawie nie jest ostateczna. Strona, której wydano ostateczną decyzję w I instancji nie ma prawa do odwołania się do II instancji. Dwuinstancyjność daje gwarancję, że w sytuacji, gdy strona otrzyma niezgodną z zasadami kodeksu postępowania administracyjnego decyzje będzie miała szansę odwołać się do organu II instancji. Wyjątek stanowi akt. 127 par. 2 k.p.a., Który mówi, że decyzja wydana przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze jest ostateczna - nie można się od niej odwołać. Strona niezadowolona z decyzji, z któregoś z tych organów może zwrócić się z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy z zachowaniem terminów.

10. Zasada trwałości decyzji administracyjnej (zasada sądowej kontroli akt administracyjnych) decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub ustawach szczególnych. Decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem na zasadach i w trybie określonym w odrębnych ustawach. Celem tej zasady jest ochrona praw nabytych przez stronę oraz ochronne porządku prawnego. Dzieje się tak, dlatego iż stabilność ostateczną rozstrzygnięć budzi w obywatelach zaufanie do władzy państwowej. Ostateczna decyzja to taka, od której nie przysługuje odwołanie w administracyjnym toku instancji. Nie przysługuje on:

- decyzjom wydanym w II instancji oraz decyzjom kasacyjnym

- decyzji organu I instancji po przekroczeni terminu odwołania

- decyzji wydanej przez ministra i samorządowe kolegium odwoławcze

- decyzji zawierającej wady powodujące nieważność decyzji z mocy samego prawa

Decyzji ostatecznej służy domniemanie legalności, oznacza to, że decyzja jest ważna do momentu aż odpowiedni organ stwierdzi jej nieważność. Przyczyną stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej jest jej wada.